Allereerst willen we de Stichting Cultuurbehoud Wrakeilanden Noordoostzee hartelijk bedanken voor het vertrouwen in ons programma en de toekenning van deze substantiële subsidie. Er kan teruggekeken worden op een geslaagde onderneming. Tijdens de eerste fases van het project ‘Escapism Now: Een duik in de cultuur van de oud-Europese wrakeilanden’ was er wat scepsis over de uitvoering van het plan, omdat er zoveel cultuur en kennis verloren is gegaan tijdens de vloedgolf van 2122. Maar uiteindelijk bleek het zeer goed mogelijk om cultureel verantwoorde excursies te organiseren naar de Duitse en West-Europese wrakeilanden.1De term ‘wrakeiland’ werd voor het eerst gebruikt na de vloedgolf van 2122, toen de eerste eilanden van het Duitse rijk onder water kwamen te staan door de zeespiegelstijging. Er was al eerder sprake van onderlopende eilanden, maar deze werden niet gekwalificeerd als ‘wrak’ omdat ontruiming van het betreffende eiland vóór 2122 nog gebruikelijk was. Op wrakeilanden zijn vaak nog bouwwerken, infrastructuren en zelfs persoonlijke eigendommen van de oorspronkelijke bewoners te vinden, omdat na het toeslaan van een grote vloedgolf het vaak niet als wenselijk werd beschouwd terug te keren naar de plaats delict. Met een creatieve inslag is het ons gelukt om een hoogwaardig en leerzaam aanbod aan educatieve boottochten samen te stellen. De relatief kleinschalige excursies vanuit Nieuw Tonga nemen gemiddeld zes weken in beslag, waarvan zeker twee weken in de regio van de Duitse eilanden worden doorgebracht. De excursies omvatten Europees-historische opvoeding voor volwassenen en interactieve kennisverwervingsmogelijkheden voor de jongere deelnemers. Er is bijvoorbeeld met veel enthousiasme gereageerd op de ‘introductielezingen’ die aan boord aangeboden worden, met typisch Europees-historische thema’s als ‘de evolutie van windmolens’, ‘de krimp van de Europese Unie’2De Europese Unie was een verbond tussen landen op het continent Europa dat bestond tot 2090. Steeds meer landen wilden zich niet houden aan de afspraken die gemaakt werden binnen de Unie, maar wilden wel blijven profiteren van de voordelen (ook wel het ‘unicornsyndroom’ genoemd, naar voorbeeld van het ondergangsdebacle van het Verenigd Koninkrijk). De rellen in Brussel liepen hoog op, totdat Vlaanderen, Nederland, Duitsland en Denemarken besloten uit de Unie te stappen, waarmee er een eind kwam aan het bestaan ervan. Na een compromis doopten de landen zichzelf het Duits-Neerlandische Rijk, wat wij nu de Duitse eilanden noemen. en ‘nationale kaasidentiteiten en de fluctuerende grootte van de Europese veestapel’.
Bart liet zijn handen op zijn schoot vallen en zei ‘Bedankt, Lex’, waarop het hologramtoetsenbord voor hem verdween. De zon scheen fel op zijn diepgebruinde huid en de plastic bogen van de ligstoel sneden in zijn rug, billen en benen. Hij had Sara opgedragen een kussen klaar te leggen, maar elke dag vergat ze het en moest hij haar er opnieuw om vragen. Het nadeel van een menselijke assistent, maar hij vertrouwde de veiligheidsmaatregelen omtrent de privacy van kunstmatigen3Kunstmatigen is een alledaagse benaming voor het Hologram Robot Solution System (HRSS), de meest gangbare kunstmatige intelligentie die ingezet wordt om huishoudelijke en organisatorische taken op zich te nemen. nog niet voldoende om er een aan te schaffen. Verscheidene keren was in het nieuws geweest dat het dagelijks bestuur van Antarctica achterdeuren had laten inbouwen in thuishulpsystemen om een oogje in het zeil te kunnen houden in het dagelijks leven van belangrijke subsidieontvangers en compagnieleiders.4Een compagnie is een bedrijf van de grootste soort en heeft impact op zowel de sociale, economische, biochemische als smarthome-onderdelen van het dagelijks leven. Voorbeelden van compagnies zijn Memory Foam, Centrix DNA en Seabass. Dat zou hem niet gebeuren.
Iets nats en zachts landde op zijn hoofd. Een schril geluid ontglipte zijn keel en zijn borst werd bedekt met spetters chemisch ruikend zeewater. Een opblaasbare windmolen naar klassiek Nederlands model, met propellers die geschikt gemaakt waren voor overgooisporten te water, viel naast hem op de grond.
‘Sorry Bart!’ Jerry’s zware stem weerkaatste op het water en het dek, waardoor het klonk alsof hij verder weg was dan hij in werkelijkheid was.
‘Don’t worry, Jerry.’
Met een soepele borstcrawl werkte Jerry zich richting de grote witte boot. Hij ontweek een paar dobberende kinderen op opblaaswindmolens, de variant waarmee ooit de halve zee was volgezet, met drastische gevolgen voor zeevogels en waterstroming. Bart keek toe hoe Jerry even uit zicht verdween en vervolgens via de ladder aan boord klom. Door de zon glinsterden de waterdruppels op zijn lichaam. Ze vielen één voor één op het dek naast Barts ligstoel.
‘Pas je op? Elk uur smeren is niet overdreven hè, als je zo veel tijd in het water doorbrengt.’
‘Ik heb alleen nog maar factor 80!’ Jerry lachte de spierwitte tanden bloot die hij zichzelf cadeau had gedaan na de eerste geslaagde reis.
‘Ben je gek, dat is veel te weinig – het is midden op de dag!’
‘Maak jij je nou maar zorgen om dat verslag. Lukt het een beetje?’
‘Denk je echt dat ze het gaan lezen?’
‘Ben je gek, met die nieuwe cultuurcommissie?5Na een lange periode waarin alles als cultuur mocht gelden, is de publieke opinie sterk veranderd: een fenomeen moet voldoen aan bepaalde (tsunamihoge) kwaliteitseisen voordat het cultuur genoemd kan worden. In de afgelopen jaren is om deze reden enorm veel geld naar cultuurbeleidsstimulans gegaan, wegens de steeds groeiende angst dat cultuur verloren gaat. Niet één cultuur, maar cultuur in het algemeen: hoogwaardige culturele uitingen, zoals deze genoemd worden. Sinds de installaties ‘Sok in een pot’ en ‘Cranberrytaart in originele staat, ongeconserveerd’ van Flanny Fleecehole is de hoop op verbetering gekelderd en is besloten om op Arctische schaal een hoop geld tegen het probleem aan te mikken. Het moet gletsjersterk in elkaar zitten, Bart.’ Hij kwam dichterbij staan, waardoor Bart de oneffenheden op zijn huid kon zien.
‘Maak je niet druk, Jer. Hee, wanneer heb je voor het laatst je Anti Ocean Skin Cure laten doen? Er zitten schilferingen op je zij.’
‘Echt? Ik dacht dat het hier wel mee zou vallen met de verzuring!’
‘Ik zou het maar snel laten behandelen, zeker nu je zoveel tijd in het water doorbrengt. Zorg je daarna dat je de gasten herinnert aan hun dagelijkse Cure, voordat we weer met een hele zieke groep zitten?’
‘Yes, Captain!’ Jerry’s stem ging op in het gelach van een groepje badgasten dat shots aan het doen was van de bar aan de zijkant van de boot, toegankelijk vanaf het water en vanuit de boot tegelijk.
Bart zuchtte en riep Lex weer op. Gelukkig betaalden ze een enorme smak geld (de meesten kregen de reis vanwege zijn educatieve waarde zelfs vergoed door hun werkgever), anders was deze energievretende onderneming het niet waard geweest.
Om de immersie in de geschiedenis te garanderen, worden communicatiedevices aan boord niet toegestaan. Zo kan er geen contact gelegd worden met de buitenwereld (behalve door de organisatie, bij noodgevallen) en kunnen de deelnemers genieten van ‘psychische rust’. Het is bewezen dat dit ervoor zorgt dat mensen meer ontvankelijk zijn voor kennis, en het heeft al duidelijk veel meer aandacht voor de onderliggende thema’s van de Europese historie opgeleverd. Tot onze spijt is het vanwege de copyrights op onze unieke methoden van kennisdeling niet mogelijk dieper in te gaan op hoe de kennis effectief en succesvol geïmplementeerd wordt. Om dezelfde redenen wordt de deelnemers gevraagd een NDA te ondertekenen wanneer zijn van boord gaan. Het pleziert ons daarentegen te kunnen vermelden dat er, mede door jullie ondersteuning, voldoende vertrouwen in Escapism Now is en dat deelnemers en ondersteunende werkgevers allemaal zeer enthousiast terugkijken op hun deelname aan het programma. Leren over het verleden is investeren in de toekomst.
‘Boss, de kinderen zeggen dat het tijd is voor EU-tikkertje. Er kwam ook al een ouder zeuren dat ze wel waar voor hun geld willen, maar volgens mij is hij van die groep die de excursie als eindejaarsbonus cadeau kreeg. Deel jij de landkaarten uit of ik?’
‘Maakt het echt uit? Ze weten toch niet waar het over gaat.’
‘Nee, dat is waar. Dan laten we dat gedeelte maar zitten, dan hoeven we ook niks uit te leggen. We geven wel gewoon het startsein, dan kunnen wij lekker bakken.’